|
|
Ale dingen hebben heur aigen tied (3: 1-10: 3)
|
Predeker 03
01Ales het zien uur en tied;
veur aal wat ter hier op wereld gebeurt, is ter n vaaste tied:
02n tied van kinder kriegen en n tied van staarven,
n tied van poten en n tied van reuden,
03n tied van doodmoaken en n tied van betermoaken,
n tied van ofbreken en n tied van opbaauwen,
04n tied van schraiven en n tied van lagen,
n tied van kloagen en n tied van daanzen,
05n tied van stainen votsmieten en n tied van stainen opstoapeln,
n tied van mekoar om haals valen en n tied van op zokzulm blieven,
06n tied van zuiken en n tied van opholden mit zuiken,
n tied van opbewoaren en n tied van votgooien,
07n tied van roppen en n tied van naaien,
n tied van swiegen en n tied van proaten,
08n tied om van ain te holden en n tied om ain te hoaten,
n tied van oorlog en n tied van vree.
09Wat het ain dij waarkt nou aan aal zien gekraab en geknooi?
10 Ik heb zain wat God mensken om handen geven het om zok drok over te moaken.
11 Hai het ales mooi moakt en op de goie tied. Hai het mensken wel besef van aiweghaid geven, mor zai zellen nooit t waark van God van t begun òf aan tot t èn tou overzain kinnen.
12 Ik heb begrepen dat ter veur n mensk niks beters is as blied te wezen en oardeghaid aan t goie van t levent te hebben.
13 En ook as ain et en drinkt en zok vernuvert in zien waark, den is dat n goave van God.
14 Ik heb begrepen dat aal wat God dut veur d'aiweghaid is. Doar kin men niks aan tou doun, doar kin men niks aan òf doun. Zo moakt God, dat men ontzag veur hom het.
15 Wat ter nou is, was ter allaank en aal wat ter nog komt, het ter veurtied ook al west. Wat ter west het, zöcht God weer op.
16 Ik zag nog wat onder de zun: op stee van t recht is onrecht boas en dij t kwoad doan het, zit zulm op rechter zien stoul.
17 Ik zee tegen miezulm dat God richten zel over rechtveerdegen en goddelozen, veur elke zoak, veur elk waark het hai ja zien aigen tied.
18 En wat mensken aangaait, dochde ik bie miezulm, God zet heur tegenover daaiern om heur zain te loaten dat ze zulm ook daaiern binnen.
19 Treft mensk en daaiern den nait t zulfde löt? Mensken hebben aigenste oam as daaiern en goan net zo goud dood. n Mensk staait nait boven n daaier: ales is dus loos en leeg.
20 Ales gaait noar t ain en t aigenste stee, ales is moakt oet rodoorn, ales wordt weer rodoorn.
21 Wèl zel vernemen of oam van mensken noar boven gaait en oam van daaiern omdeel noar grond?
22 Zo heb ik begrepen dat ter veur n mensk niks beters is as blied te wezen mit zien waark, dat is zien pozzie. Wèl zel hom aal t goie zain loaten wat ter noa hom komt?
|
Predeker 04
01Dou zag ik weer houveul onderdrokkens der onder de zun wazzen. Ik zag troanen bie mensken dij onderdrokt werden, mor gainain dij heur troostte. Onderdrokkers huilen heur der mit geweld onder, mor zai haren gainent dij heur troostte.
02Doarom was ik blied veur doden, dij wazzen ja al oet tied. Dij binnen der beter aan tou as lu dij nog in leven binnen.
03Mor ain dij der nog nait west het, is ter nog beter aan tou as dij baaident, dij huift ja aal dat kwoad wat onder de zun doan wordt nait zain.
04Wieder zag ik dat aal dat geknooi en aal dij kundeghaid schier ofgunst onder nkander is. Zukswat is ja loos en leeg, niks as windvangerij.
05n Onwieze zit mit aarms over nkander en moakt zok doar zulm kepot mit.
06Ain handjevol rust is beter as twij handen vol aarbaid en windvangerij.
07Ik zag nog wat onder de zun wat loos en leeg was.
08Zo is ter ain dij haildaal allenneg is. Hai het gain zeun of bruier, toch komt ter gain èn aan aal zien geknooi en hai zugt nooit geld genog veur zokzulm. Veur wèl moakt hai zok zo drok en veur wèl ontzegt hai zok ale oardeghaid in t levent? Zukswat is loos en leeg, n minne boudel.
09Men kin beter mit twij wezen as allenneg, den het men meer wil van zien waark.
10 Want as twij valen, helpen ze nkander wel weer in t èn, mor o wai, as ain vaalt dij allenneg is, den is ter gainain om hom weer op n bainen te helpen.
11 En net zo: twij dij bie nkander liggen te sloapen, kinnen nkander waarm holden, mor hou mout n ainspanjer waarm worden?
12 Ain allenneg kin overvalen worden, mor mit zien twijent kin men n aanvaler wel boas blieven. n Drijdubbeld koor gaait wis nait gaauw kepot.
13 n Aarme, mor wieze jongkerel is beter as n olde en onwieze keunenk dij zok nait meer woarschaauwen loaten wil.
14 Want dij jongkerel kwam oet t gevang om keunenk te worden over t laand woar hai zulm aarm geboren is.
15 Ik zag ale lu onder de zun dij jongkerel achternoalopen, dij opvolger worden zol.
16 t Volk dat hom achternoalaip, was nait te tellen, mor lu van loater wazzen nait zo wies meer mit hom. Dat is ook loos en leeg, niks as windvangerij.
17 Wait wastoe dust astoe noar t hoes van God gaaist. Kinst ter beter hèngoan om te lustern as om ovvers te brengen, zo as onwiezen dij hail nait waiten dat ze verkeerd doun.
|
Predeker 05
01Wees nait te rad mit dien mond, denk eerst goud noa veur dastoe tegenover God wat zegst. God is ja in de hemel en doe bist hier op wereld, wees doarom zuneg mit dien woorden.
02Zo as dreumen kommen van te veul drokte, net zo brengt veul geproat dom gekwedel mit zok mit.
03Astoe God wat touzegst, mostoe der nait mit wachten om dat te doun. God het niks op mit onwiezen. Wastoe touzegst, most doun.
04Men kin beter nait beloven, as aal beloven en nait noakommen.
05Zörg der veur dastoe deur te veul geproat nait in schulde te stoan komst, den huifstoe ook nait tegen priester te zeggen dat t nait mit opzet was. Woarom zol God kwoad worden mouten om wastoe zegst en den verrinnewaaiern wastoe moakt hest?
06Want der is veul dreumerij over niks, en der binnen n bult loze woorden. Heb mor ontzag veur God.
07Verboas die der nait over astoe zugst dat in t laand de mindere man verdrokt wordt en t recht en de gerechteghaid mit vouten treden. Amtenoars van hoog tot leeg holden nkander haand boven kop.
08Bie zukswathèn is n keunenk dij oog veur d'akkers het, n groot veurdail veur n laand.
09Wèl hait op geld is, het nooit genog, en ain dij geern riek worden wil, kin aaid nog meer inkomsten bruken. Zukswat is loos en leeg.
10 Hou meer riekdom ain het, hou meer lu der van miteten willen. Wat veur veurdail het n aigender van zien bezittens Hai kin der allenneg mor noar kieken.
11 Ain dij haard waarkt, kin goud sloapen, of e nou veul eten het of n beetje, mor n riek man het zo'n overdoad, dat dij krigt gain rust om te sloapen.
12 Ik zag nog n hail maal ding onder de zun: riekdom dij deur d'aigender bie nkander brocht wer tot zien aigen ongelok.
13 As dij riekdom deur tegenslag verloren gaait en aigender het n zeun, kin e dij niks noaloaten.
14 Zo noakend as e oet zien moeke geboren is, zo noakend komt e oet tied. Van aal wat e bie nkander kraabd het, kin e niks mitnemen.
15 Ook dit is n maal ding: net zo as ain kommen is, zel e weer votgoan. Wat veur veurdail het hai den dat e zok ofbeuld het veur niks as wind?
16 Zien haile levent het hai in duustern zien brood eten, in verdrait, pien en aargernis.
17 Toch heb ik hier ook wat oet leerd: t is goud om te eten en te drinken en oardeghaid te hebben aan t waark woar men zok mit ofbeult onder de zun in de doagen, dij God hom toumeten het. Dat komt n mensk ja tou.
18 As God ain veul riekdom en bezittens geft en hom toustaait om der van te leven en as zonent zien waark geern doun mag, den is dat n goave van God.
19 Den denkt hai der nait aingoal aan dat t leven mor zo kòrt is, omreden God let hom zok van haarten vernuvern.
|
Predeker 06
01Ik zag n maal ding onder de zun woar mensken swoar onder te lieden hebben.
02Der is n man aan wèl God riekdom geft, bezittens en aanzain. Hai het veur zokzulm ales wat e mor hebben wil. Mor God geft hom gain gelegenhaid om der van te leven en n vremde moakt ales op. Dat is loos en leeg, n triesterge boudel.
03Stel, n man krigt wel honderd kinder en n hail laank levent zodat e stafold wordt, mor hai het doar gain wil van en hai krigt alderdeegs gain begraffenis, den zol men toch zeggen: n doodgeboren kind is beter òf as hai.
04Want zo'n kind komt vergees op wereld, t verswint in t duustern en zien noam blift ook in t duustern.
05t Het gain zun zain, t het naargens van òf waiten, mor t krigt meer rust as dij man.
06En al zol hai ook twijdoezend joar leven, mor t gelok nait vinden, gaait elk nait noar t aigenste leste stee?
07n Mensk mout haard aarbaiden veur de kost, toch vindt e dat e nooit genog het.
08Wat het n wies man nou veur op n onwieze, wat het n aarm man der aan om te waiten wat ter in wereld te koop is?
09Men kin beter blied wezen mit wat veur t griepen ligt, as begereg longern noar aal t aander. Ook dat is ja loos en leeg, niks as windvangerij.
10 Wat ter is, het al n zet leden n noam kregen: t is ja n mensk dij nait opbozzeln kin tegen ain dij staarker is as haizulm.
11 Hou meer woorden der over zegd worden, hou lozer en leger ze binnen. Wat het n mensk doar nou aan?
12 Welk mensk wait wat goud veur hom is in dit kòrte en lege levent, dat as n schaar verbie vlogt? Wèl kin hom vertellen wat ter loater onder de zun gebeuren zel as e oet tied is?
|
Predeker 07
01t Is beter dat men in n goie reuk staait as dat men lekker rokt. Ain zien staarfdag is beter as dag van zien geboorte.
02Men kin beter noar n staarfhoes goan as noar n feestmoal. Dood is ja t èn van elk mensk, en elk dij leeft, mout doar goud om denken.
03Men kin beter swaart kieken as lagen, want ain mit n swaart gezicht kin toch n goud haart hebben.
04n Wies man is in gedachten in t staarfhoes, terwiel dat n onwieze allain aan feestvieren denkt.
05Noar verwieten van n wies man kin men beter lustern as noar t zingen van haalfmalen.
06As t knittern van schìnzebozzen onder n kookpot, net zo is ja t lagen van haalfmalen, aalbaaident loos en leeg.
07n Wies man dij in verdrokken komt, kin domme dingen doun, omkoperij bedaarft zien oordail.
08Ofloop van n zoak is beter as zien begun, men kin beter wat meer geduld hebben as votdoalek n krop zetten.
09Aarger die nait te gaauw, aargernis schoedelt zok bie onwiezen.
10 Vroag nait woarom tieden vrouger beter wazzen as nou. Zukswat vragt ain nooit oet lozeghaid.
11 Wieshaid is deeg zo goud as n aarfdail: elkenain onder de zun het ter boat bie.
12 Wieshaid geft beschut, geld geft dat ook, mor mit wieshaid het men t veurdail van n rieker levent.
13 Kiek noar t waark van God: wèl kin liek moaken wat hai krom bogen het?
14 Astoe n goie dag hest, wees ter den blied om; en op n mizze dag mostoe mor denken dat God d'aine dag net zo goud moakt het as d'aander. Wat wait n mensk nou hou of t wieder goan zel.
15 k Heb van ales mitmoakt in mien leeg bestoan: zo as n eerliek man dij in aal zien eerliekhaid toch omkomt, en n gemain mensk dij laank leeft mit aal zien gemaineghaid.
16 Wees nait al te rechtveerdeg, dou nait as ofstoe wieshaid in pacht hest. Konst den ja wel maal te moat kommen.
17 Leef ook nait te lösbandeg en dou gain domme dingen. Doe wilst toch nait veur dien tied staarven?
18 Doe kinst die mor t beste aan t aine vastholden en in tied t aander nait lösloaten. Ain dij ontzag veur God het, holdt de middelweg.
19 n Wies man het meer wil van zien aigen verstand as van tien börgmeesters.
20 Der is ook ja gain mensk op haile wereld dij zo eerlek en rechtoet is, dat e nooit wat verkeerds dut.
21 Doe most gain acht geven op wat ter aal proat wordt. Den heurstoe ook nait hou dien knecht die vervlökt.
22 Doe waist zulm ook ja op t beste hou voak ofstoe aandern vervlökt hest.
23 Zo heb ik overaal noar wieshaid op zuik west. Ik dochde bie miezulm: Ik wil wies worden, mor doar bin ik nog laank nait aan toukommen.
24 Aal wat ter bestaait, is zo wied vot, zo hail daip vot. Wèl zol dat ofrekken kinnen?
25 Ik heb mie der mit ale macht op toulegd om der achter te kommen, om oet te zuiken en noa te goan: wat is wies, wat is verstandeg; en om te leren: wat is goddeloos, wat is dom en wat is onneuzel.
26 Ik bin wat gewoarworden wat nog minder is as de dood: n vraauw mit n haart as n foek, n verstand as n struup en mit handen as kettens. Ain dij bie God in gunst staait, kin heur ontkommen, mor n zundoar wordt deur heur vastgrepen.
27 Kiek, zegt Predeker, dit aal heb ik stoadegaan oetvonden
28 bie t zuiken noar n verkloaren dij ik nog aaltied zuik en nog aaltied nait vonden heb. Op doezend mensken von ik ain man, mor n vraauw heb ik ter nait bie vonden.
29 Allenneg dit heb ik oetvonden: God het goie en rechtschoapen mensken moakt, mor lu zulm hoalen zok van ales in de kop.
|
Predeker 08
01Wèl is geliek aan n wies man? Wèl wait woarom dingen goan zo as ze goan? Wieshaid van n mensk verheldert zien gezicht, stoenze trekken worden der zaachter van.
02Hol rekenschop mit oetsproaken van keunenk, doe hest ja n aid sworen veur God.
03Goa nait te gaauw bie hom vot, hol nait vaast aan verkeerde zoaken: hai dut ja toch wat hom t beste liekt.
04Keunenk zien woord is ja wet; wèl kin tegen hom zeggen wat hai doun mout?
05Wèl zok aan de geboden holdt, krigt gain gedounte, dij wait ja van ènden en swetten.
06Aal wat n mensk in t zin het, het zien tied en wies, ook al legt t kwoad n grode drok op n mensk.
07Hai wait ja nait wat ter gebeuren zel. Wèl zol hom dat vertellen kinnen?
08Der is gain mensk dij wind tegenholden kin, en ook zien staarfdag nait. In tied van oorlog krigt men gain verlof, men kin zok ook nait redden deur zien aigen minne doaden.
09Tou dat inzicht bin ik kommen dou ik ales noaging wat zok onder de zun ofspeult in n tied woarin ain mensk boasspeult tot n aander zien verdaarf.
10 Wieder zag ik dat deugennaiten bie zetten fersounlek begroaven werden en aandern, lu dij goud leefd hebben, wied van t haaileg stee vottrekken mozzen en vergeten werden. Ook dat is loos en leeg.
11 Omdat misdoad nait aaltied votdoalek bestraft wordt, binnen mensken der aaid op oet om nog meer kwoad te doun.
12 n Zundoar kin n laank leven hebben, ook al dut e honderdmoal kwoad; mor ik wait toch zeker, dat t goud komt mit lu dij God in eren holden.
13 Mor dij deugennait, doar komt t nait goud mit, dij zel gain tied van leven hebben - zien tied gaait as n schaar verbie, omreden hai holdt gain rekenschop mit God.
14 Der is nog meer nait in odder op dizze wereld: rechtveerdege lu dij t vergaait, asof ze goddelozen wazzen en aansom, min volk dat t vergaait, asof ze rechtveerdeg wazzen. Ook dat is loos en leeg.
15 Doarom zeg ik: Blied wezen is t beste, want der is veur n mensk niks beters onder de zun as eten en drinken en gewoonweg blied wezen. Doar zel e wil van hebben bie t gekraab en geknooi in aal zien levensdoagen dij God hom geft onder de zun.
16 Dou ik mie der op toulegde om meer inzicht te kriegen, en te begriepen, woarom men zok dag en naacht oetslooft en zodounde gain wenk in ogen krigt,
17 begreep ik dat n mensk gain verkloaren vinden kin veur aal Gods waark onder de zun. Hou hai zok ter ook op toulegt, hai krigt ter gain inzicht in. n Wies man kin zok verbeelden dat e t wait, mor as ter op aankomt, kin hai der toch nooit achter kommen.
|
Predeker 09
01Dou ik ales goud tot mie deurdringen luit, heb ik dit goud begrepen: rechtschoapen en wieze lu binnen mit heur volk in Gods haand, bie laifde evenzogoud as bie hoat. Gain mensk wait wat hom te wachten staait.
02Elkenain komt t zulfde löt over, n rechtveerdeg mensk net zo goud as n goddeloze, rechtschoapen lu net zo goud as deugennaiten, ain dij zok zuvert veur God en ain dij dat nait dut, ain dij ovvers brengt en ain dij dat noalet, ain dij n aid oflegt en ain dij dat oet zied gaait.
03Dat is nou t alderslimste van wat ter onder de zun gebeurt: dat elkenain t zulfde löt overkomt. Mensken zitten heur haile levent vol kwoad en vol dwoashaid, en noatied goan ze dood.
04Ain dij leeft, kin nog vertraauw hebben. n Leventege hond is ja meer weerd as n dooie laiw.
05Lu dij leven, waiten ja dat ze n moal oet tied kommen, mor doden waiten niks meer, dij hebben niks meer te goude, dij binnen zo vergeten.
06Alderdeegs heur laifde, heur hoat, heur ofgunst is verleden tied. Ze zellen nooit meer mitdoun aan aal wat zok onder de zun ofspeult.
07Nou den, eet dien brood mit bliedschop en drink dien wien mit plezaaier. God het ja al n haile zet oardeghaid aan wastoe dust.
08Droag aaltied klaaier as veur n feest en verzörg dien gezicht noavenant.
09Heb oardeghaid aan t levent mit dien vraauw woarstoe wies mit bist, ale doagen van dien kòrt bestoan, ale doagen dij God die geft onder de zun. Dat komt die tou bie aal dien kraben en knooien onder de zun.
10 Dou aal wat die veur handen komt en dou dat zo goud astoe kinst, want aan aanderkaant graf is t doan mit doun en denken, mit kennes en wieshaid.
11 Ik zag nog wat meer onder de zun: n wedstried wordt nait aaltied wonnen deur dij t haardste lopen kin en n oorlog nait deur dij t staarkste is, net zo min as wieze lu aaltied eten genog hebben, loze lu aaltied riek worden en kundege lu aaltied respekt kriegen. Men mout tied en touvaal ook mit hebben.
12 Gain mensk wait wanneer t zien tied is. Zo as vizzen dij mit n foek vongen worden en vogels mit n slagnet, zo worden mensken trovven as t ongelok inains over heur hèn komt.
13 Wat wieshaid aangaait, heb ik nog aanswat onder de zun zain en dat het indrok op mie moakt.
14 Der was n luk stadje woar mor n man of wat woonde. n Machtege keunenk kwam tegen heur in t geweer, belegerde heur en baauwde der dikke schaanzen rondomtou.
15 Doar woonde n aarme, wieze man, dij mit zien wieshaid stad redden kind haar, mor gainain dochde aan dij man.
16 Ik zee bie miezulm: Wieshaid is meer weerd as kracht, mor wieze woorden van aarme lu wordt nait noar lusterd.
17 Toch kin men meer oetdoun op woorden van wieze lu woar men in rust noar lustert, as op t gebèlk van n grootbek maank haalfmalen.
18 Wieshaid is meer weerd as woapentuug, deur ain mizze stap kinnen ja n bult goie dingen kepotmoakt worden.
|
Predeker 10
01Dooie muggen bedaarven zaalf van aptaiker, t gaait schimmeln en stinken. Zo kin n klaain beetje onbenul meer oetwaarken as wieshaid en aanzain.
02t Haart van n wies man zit op t rechte stee, mor n onwieze is in zien haart oet op kwoadens.
03Wat kaant n onwieze ook oetgaait, hai komt aaltied verstand te kòrt en hai let dat aan elkenain blieken.
|
|
